Братская могила подпольщиков антифашистского комитета и Г.П. Русина

25 февраля 1944г. в Дятлово был создан антифашистский комитет. В состав комитета вошли Г.П. Русин, Б.В. Гульницкий, А.Д. Ходоркевич, М. Орхипцев, И.Г. Кашко, П.Д. Гурский, П.И. Стецко, Б. Статкевич, М. Статкевич, В.Г. Стецко, И.М. Белоус, Я.К. Павловский, С. Плыгин, И.К. Коско. Эти люди, рискуя жизнью, спасали раненых бойцов Красной Армии, выкупали их у немецких охранников за мед, сало, самогон, прятали на чердаках и в сараях, собирали им продукты. Особенно много продуктов собирала жена дятловского священника Ивана Комара – Лидия Комар.
  Молодым парням из д. Поречье Славе и Петру Стецко, а также Брониславу Статкевичу староста предложил или вступить в полицаи, или собираться на работу в Германию. Парни посоветовались с командиром партизанского отряда Вахониным: «Что делать?» Тот ответил: «Пусть идут в полицаи – там нужны свои люди, отряд будет держать с ними связь». Парни послушались. Благодаря их информации удалось спасти много людей.
  В 1943г. палицаи получили броневик, на котором ездили по деревням. Подпольщики решили его взорвать. Вахонин и Макаров передали мину Славе Стецко, который ночью подложил её в моторную часть. Под утро броневик взорвался.
  В одной из квартир подпольщики сделали детекторный приемник и слушали передачи из Москвы, сводки Советского информбюро. Доставали бумагу, ленты для печатной машинки, печатали сводки в большом количестве и распространяли среди жителей.
  Руководил Дятловским антифашистским комитетом Г.П. Русин. В подпольной работе ему помогала дочь Надежда, которая работала секретарем-машинисткой в районном управлении. Рискуя жизнью, она делала лишние копии важнейших документов, которые отец передавал подпольному райкому партии.
  В районе горели мосты, склады сена и урожая, взрывались немецкие машины. Разозленные фашисты начали поиски тех, кто мог это делать. 30 апреля начались аресты. Арестовали Русина, Гульницкого, который работал районным агрономом, Ходоркевича – заведующего хозяйством Дятловской больницы, Коско – заведующего дорожным отделом, Павловича – учителя Хвиневичской школы, Орхипцева – бухгалтера районного управления, учителя Гурского и других.
  Целый месяц велось следствие, арестованных пытали, но желаемой информации фашисты не получили. 1 июня 1944 г. ночью подпольщиков расстреляли. В лагерь смерти бросили жену Русина Серафиму Николаевну и дочь Надю, но уничтожить их не успели – 9 июля пришло освобождение.
  Останки замученных были перенесены и похоронены на Дятловском кладбище. В 1968 г. на могиле установлен памятник, на котором высечены фамилии 11 антифашистов-подпольщиков. Именем Русина названа одна из улиц Дятлово.

25 лютага 1944г. у Дзятлаве быў створаны антыфашысцкі камітэт. У склад камітэта ўвайшлі Г.П.Русін, Б.У.Гульніцкі, А.Дз.Хадаркевіч, М. Архіпцаў, І.Р.Кашко, П.Дз.Гурскі, П.І.Сцяцко, Б.Статкевіч, М. Статкевіч, У.Р.Сцяцко, І.М.Белавус, Я.К.Паўлоўскі, С.Плыгін, І.К. Каско. Гэтыя людзі, рызыкуючы жыццём, ратавалі параненых байцоў Чырвонай Арміі, выкуплялі іх у нямецкіх ахоўнікаў за мёд, сала, самагонку, хавалі на гарышчах і ў адрынах, збіралі ім прадукты. Асабліва шмат прадуктаў збірала жонка дзятлаўскага святара Івана Комара - Лідзія Комар.  
Маладым хлопцам з в.Парэчча Славе і Пятру Сцяцко, а таксама Браніславу Статкевічу стараста прапанаваў уступіць у паліцаі ці збірацца на працу ў Германію. Хлопцы параіліся з камандзірам партызанскага атрада Вахоніным: «Што рабіць?» Той адказаў: "Няхай ідуць у паліцаі - там патрэбны свае людзі, атрад будзе трымаць з імі сувязь". Хлопцы паслухаліся. Дзякуючы іх інфармацыі ўдалося выратаваць шмат людзей.
 У 1943г. паліцаі атрымалі бранявік, на якім ездзілі па вёсках. Падпольшчыкі вырашылі яго ўзарваць. Вахонін і Макараў перадалі міну Славе Сцяцко, які ноччу падклаў яе ў маторную частку. Пад раніцу бранявік узарваўся.
    У адной з кватэр падпольшчыкі зрабілі дэтэктарны прыёмнік і слухалі перадачы з Масквы, зводкі Савецкага інфармбюро. Даставалі паперы, стужкі для друкарскай машынкі, друкавалі зводкі ў вялікай колькасці і распаўсюджвалі сярод жыхароў.
 Кіраваў Дзятлаўскім антыфашысцкім камітэтам Г.П.Русін. У падпольнай працы яму дапамагала дачка Надзея, якая працавала сакратар-машыністкай у раённым упраўленні. Рызыкуючы жыццём, яна рабіла лішнія копіі найважнейшых дакументаў, якія бацька перадаваў падпольнаму райкаму партыі.
У раёне гарэлі масты, склады сена і ўраджаю, узрываліся нямецкія машыны. Раззлаваныя фашысты пачалі пошукі тых, хто мог гэта рабіць. 30 красавіка пачаліся арышты. Арыштавалі Русіна, Гульніцкага, які працаваў раённым аграномам, Хадаркевіча - загадчыка гаспадаркі Дзятлаўскай бальніцы, Каско - загадчыка дарожнага аддзела, Паўловіча - настаўніка Хвінявіцкай школы, Архіпцава - бухгалтара раённага ўпраўлення, настаўніка Гурскага і іншых.
 Цэлы месяц вялося следства, арыштаваных катавалі, але жаданай інфармацыі фашысты не атрымалі. 1 чэрвеня 1944 г. ноччу падпольшчыкаў расстралялі. У лагер смерці кінулі жонку Русіна Серафіму Мікалаеўну і дачку Надзю, але забіць іх не паспелі - 9 ліпеня прыйшло вызваленне.
 Астанкі закатаваных былі перанесены і пахаваны на Дзятлаўскіх могілках. У 1968 г. на магіле пастаўлены помнік, на якім высечаны прозвішчы 11 антыфашыстаў-падпольшчыкаў. Імем Русіна названа адна з вуліц Дзятлава.

An anti-fascist committee was created in Dyatlovo on February 25, 1944,. The committee included G.P. Rusin, B.V. Gulnitsky, A.D. Khodorkevich, M. Orkhiptsev, I.G. Kashko, P.D. Gursky, P.I. Stetsko, B. Statkevich, M. Statkevich, V.G. Stetsko, I.M. Belous, Ya.K. Pavlovsky, S. Plygin, I.K. Kosko.  These people risked their lives and saved wounded Red Army soldiers, bought them from German guards for honey, lard, moonshine, hid them in attics and sheds, collected food for them. Lidiya Komar, the wife of the priest Ivan Komar, also collected a lot of food for them. The headman suggested the young men from the village of Porechye, Slava and Petr Stetsko,  Bronislav Statkevich, either join the police or go to work in Germany. The men consulted with the commander of the partisan detachment, Vakhonin: "What should we do?" He replied: “Join the police” (as they needed their own people there, the detachment would keep in touch with them). The men obeyed. Thanks to their information, a lot of people were saved.
In 1943 the partisans received an armored car, which they used to travel around the villages. The underground members decided to blow it up. Vakhonin and Makarov gave a mine to Slava Stetsko, who planted it in the engine compartment at night. The armored car exploded in the morning.
In one of the apartments, the underground members made a detector receiver and listened to broadcasts from Moscow, reports from the Soviet Information Bureau. They got paper, typewriter tapes, printed reports in large quantities and distributed them among the residents.
The Anti-Fascist Committee in Dyatlovo was headed by G.P. Rusin. His daughter Nadezhda, who worked as a secretary-typist in the district administration, helped him in his underground work. At the risk of her life she made extra copies of the most important documents that her father handed over to the underground district party committee.
Bridges, hay and harvest warehouses were burnt in the district, German vehicles exploded. The angry fascists began searching for those who could have done it. Arrests began on April 30. They arrested Rusin, Gulnitsky, who worked as a district agronomist, Khodorkevich, the head of the hospital, Kosko, the head of the road department, Pavlovich, a teacher at school in Khvinevichi, Orkhiptsev, an accountant at the district administration, a teacher Gursky and others.
The investigation lasted thewhole month, the arrested were tortured, but the fascists did not receive the desired information. On June 1, 1944, the underground fighters were shot at night. Rusin's wife Serafima Nikolaevna and daughter Nadya were thrown into the death camp, but they did not have time to destroy them - liberation came on July 9. The remains of the tortured were transferred and buried in the cemetery in Dyatlovo. In 1968 a monument was erected on the grave, on which the names of 11 anti-fascist underground fighters are carved. One of the streets of Dyatlovo is named after Rusin.